دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی ایران

شرایط فعلی در عرصه بین­المللی و نوع روابط و تنش­های موجود، بویژه درباره مباحث مربوط به انرژی هسته­ای منافع ملی ما را از سوی آمریکا و دیگر متحدان آن تهدید می­کند. در شرایط معاصر بین­المللی، امریکا مصممانه و بطور مداخله جویانه­تری وارد عرصه­های بین­المللی شده است. اکنون آمریکا یک بازیگر عصبی است و دغدغه­ای جدی برای امنیت جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌گردد. قرار دادن ایران در محور شرارت و اینکه به تروریسم با دیدگاه ویژه­ای، معنای جدیدی بخشیده، بر این دغدغه­ها می­افزاید. با توجه به این که آمریکا، ایران را یک تهدید برای منافع ملی خود تلقی می­کند، سعی دارد تا اجماعی را در سطح جهانی حول محور پرونده هسته­ای برای اعمال فشار بر ایران بوجود آورد. با توجه به شرایط فعلی جهان امروز و قرار داشتن رسانه­های گروهی در دست کشورهای قدرتمند همسو با آمریکا، ارتباط دادن ایران با گروههای تروریستی و تبلیغ کردن آن در صحنه جهانی نمی­تواند موقعیت مناسبی برای ماباشد.

با توجه به ارائه چنین تصویر خشن و غیرواقعی­ای از ایران، آیا می­توان با جامعه بین­المللی ارتباط سازنده­ای برقرار کرد؟ با وجود چنین تصویری (حامی تروریسم و تهدیدکننده صلح و امنیت بین­المللی) می­شود سخن از فعالیت فرهنگی راند و یا درباره توسعه صادرات، جلب سرمایه­گذاریهای خارجی و گسترش مناسبات همه جانبه فکر کرد؟

در عصر اطلاعات، قدرت نرم بیش از قدرت سخت، متقاعد کننده و جاذبه آفرین است. در چنین شرایطی بهره­گیری از جریان­های اطلاعاتی به منظور انتقال ارزشها و فرهنگ­ هر واحد سیاسی و در نتیجه تامین منافع ملی آن واحد، ضروری بنظر می­رسد. اگر بر این امر تأکید داشته باشید که در دوران موجود ابزارهای رسانه­ای نقش موثری در گسترش ارتباطات کشورهای مختلف ایجاد می­کنند، طبیعی است که در چنین شرایطی امکان بهره­گیری از نشانه­ها و ابزارهای ارتباط بین فرهنگی در قالب تئوری دیپلماسی عمومی از اهمیت و مطلوبیت بیشتری برخوردار خواهد شد. در این میان دیپلماسی رسانه ای خود ابزاری با قابلیت بالا و به منظور نایل شدن به جاه طلبی های نوین بین المللی معرفی می کند که ریسک خطر کمتریث برای امنیت ملی به دنبال می آورد. این نوع دیپلماسی قابلیت و تئانایی ترکیب جسارت و محافظه کاری را با هم دارد، همچنان که بهره برداری از فرصت های نوین و ترویج منافع ملی را بدون برانگیختن و نا خشنود ساختن سایر کشورها ممکن می سازد. دیپلماسی عمومی افکار عمومی را هدف قرار می­دهد و از لحاظ پیامدها و نتایج، از همان میزان اهمیت ارتباطات دیپلماتیک رسمی و سنی بین سران کشورها برخوردار است. اطلاعات نقش مهمی در این رابطه ایفا می­کند و می­توان گفت که اطلاعات، قدرت است. اگر قدرت نرم شامل شکل دادن به تصورات دیگر کشورها نیز باشد، در این صورت، اطلاعات یک منبع مهم قدرت نرم محسوب می­شود اگر کشورها بتوانند اطلاعات لازم برای تأثیرگذاری منطقه­ای را تولید کنند و اگر این گونه اطلاعات در چارچوب امنیت نرم افزاری سازمان دهی شود، طبیعی است که امکان تأثیرگذاری بر فرهنگ سیاسی و گروه­های اجتماعی کشورهای رقیب وجود خواهد داشت. دیپلماسی رسانه ای نماد مقابله با نهادهایی محسوب می­شود که عامل تهدید برای منافع ملی محسوب می­شود. زیرا که امروزه افکار عمومی داخلی و بین­المللی یک فاکتور مهم در تصمیم­گیری‌های سیاست خارجی محسوب می­شود. از اینرو کشوری که بتواند با بکارگیری یک فعالیت رسانه ای و فرهنگی-دیپلماتیک منسجم، هماهنگ و حساب شده وجهه ملی بهتری از خود در عرصه بین­المللی ارائه دهد، حتی با وجود ضعف نظامی و اقتصادی کمتر در معرض تهدیدات امنیتی قرار خواهد گرفت.